آموزش مهارت های زندگی

درس های زندگی - موفقیت - اجتماعی

آموزش مهارت های زندگی

درس های زندگی - موفقیت - اجتماعی

مهارت‌های فرزندپروری

چگونه می‌توانیم والدین خوبی برای نوجوانان و جوانانمان باشیم؟
اکثر قریب به اتفاق زوج‌هایی که با پیوند زناشویی، زندگی مشترک خود را آغاز می‌کنند، در رویاهای خود تصاویر زیبا و لذت بخشی از فرزند یا فرزندانی دارند که قرار است در آینده داشته باشند و در انتظار شکفته ‌شدن ثمره زندگی زناشویی خود، روزهای پرامیدی را پشت سر می‌گذارند.
بدون شک برای تعداد زیادی از والدین داشتن و پرورش فرزند، تجربه‌ای بالقوه لذت بخش و جذاب است اما بسیارند مادران و پدرانی که با رسیدن فرزندانشان به دوران نوجوانی و جوانی، کاخ آرزوها و امید‌های خود را سرنگون و تخریب شده می‌بینند. آنان اغلب رفتارهای ناسازگارانه فرزند خود را با صفاتی مثل لج‌باز، پرخاشگر، گستاخ، قانون‌شکن، بهانه‌گیر، دروغگو، شلخته، بی‌اعتنا، عصبی و ... بیان می‌کنند.
علت این است که اغلب والدین برای برقراری ارتباط با فرزند نوجوانشان آموزش ندیده‌اند و برای برخورد درست و سازنده با رفتارهای ناسازگارانه آنها آمادگی ندارند. در این مرحله عده‌ای از آنان به زور و تهدید متوسل می‌شوند و عده‌ای دیگر پرچم تسلیم به فرزندان خود نشان می‌دهند. عده‌ای نیز با آزمایش و خطا تلاش می‌کنند و روش‌های بهتری برای کنترل فرزندان خود پیدا کنند. آنچه مسلم است، این است که نمی‌توان ادعا کرد، یک روش صحیح یا فرمولی ثابت برای برخورد با فرزندان وجود دارد. تفاوت‌های فردی و ویژگی‌های منحصر به فرد هر کدام از فرزندان، لزوم اتخاذ روش‌های اختصاصی را نشان می‌دهد. با این همه، به علت وجود نقاط مشترک بین تمام نوجوانان و جوانان، می‌توان از راهکارهای ارائه شده از سوی متخصصان بهره گرفت تا شرایط پرورش آرام و لذت‌بخش فرزندان مهیا شود.
● منظور از رفتارهای ناسازگار چیست؟
قبل از هر چیز، بهتر است به درک مشترکی از رفتارهای ناسازگار برسیم. نوجوانانی که رفتارهای ناسازگار از خود نشان می‌دهند، اغلب چالش‌های فراوانی برای والدین خود به‌وجود می‌آورند و رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که تاثیر منفی بر اطرافیانشان می‌گذارد و واکنش‌های ناخوشایند این افراد نیز به خودشان باز می‌گردد. در واقع، آنها با رفتار خود احساس بسیار بدی در طرف مقابل ایجاد می‌کنند؛ احساساتی مثل خشم، اضطراب، ترس، شرم و حتی حقارت و ضعف. سرپیچی از قوانین روزمره، قهر کردن و قشقرق راه انداختن، بحث و جدل با بزرگ‌ترها، آزار دادن و مقصر دانستن دیگران و ناسزاگویی، از کوره در رفتن، زودرنجی، خشونت، کینه‌توزی و انتقام گرفتن، از علائمی است که ممکن است این دسته افراد از خود نشان دهند.
● با رفتارهای ناسازگار چگونه برخورد کنیم؟
برای بهبود رفتارهای ناسازگار فرزندان، روش‌های مفید و متنوعی از سوی متخصصان ارائه شده است که تلاش می‌کنیم به تعدادی از بهترین‌های آنها اشاره کنیم:
تحقیقات نشان داده است، اگر والدین برخی رفتارهای خود را تغییر دهند روابطشان با فرزندانشان بسیار بهتر می‌شود.
اگر والدین خود تحت فشار‌های روانی ناشی از زندگی و کار هستند و نمی‌توانند رفتار و گفتار خود را کنترل کنند، بهتر است قبل از انجام هر گونه کاری درباره فرزند نوجوان خود، به فکر روشی برای کنترل فشار‌های خود باشند و اگر به تنهایی از عهده آن برنمی‌آیند، به یک روان‌شناس یا مشاور مراجعه کنند.
البته گاهی نیز والدین افکار غلط و افراطی درباره فرزند‌ خود دارند. مثلاً: <او این کارها را می‌کند تا حرص مرا در بیاورد.> یا: <او باعث ایجاد تمام مشکلات ما در خانه است.> چنین افکاری زمینه را برای به‌وجود آمدن احساسات بسیار بد نسبت به او مهیا می‌کند و بالطبع بر رفتارش تاثیر می‌گذارد.
در این موارد باید به‌جای سخنرانی و بحث و جدل، کوتاه و موِثر و با لحنی محکم ولی در کمال آرامش به او گوشزد کنیم که رفتارش در ما چه تاثیری گذاشته و چه مشکلاتی ایجاد کرده است و بگوییم که اگر دست از این رفتار خود برندارد، چه عاقبتی در انتظار اوست. نکته مهم درباره این عاقبت این است که باید شدنی و محدود باشد. مثلاً نگوییم: <برای همیشه از این خانه خواهم رفت>! چون نمی‌توانید برای همیشه از خانه بروید.
والدین بهتر است به یاد داشته باشند که از مهارت‌های ارتباطی مثل گوش دادن، ابراز وجود و قاطعیت، حل مساله و تصمیم‌گیری استفاده کنند، چرا که بسیاری از ناسازگاری‌های نوجوانان به دلیل ناتوانی والدین در این‌گونه مهارت‌هاست.
آنچه مسلم است، هیچ نوجوانی واقعا برای آزار دادن والدین خود دست به این اعمال نمی‌زند. آنها در حقیقت، یاد نگرفته‌اند چگونه خود را به شما و دیگران نشان دهند و هیجانات خود را مدیریت کنند و در این راه احتیاج به کمک دارند.
● آیا توانسته‌ایم محیط شادی برای نوجوانانمان مهیا کنیم؟
به نظر می‌رسد، نوجوانان امروزی بیش از گذشته نیاز به تفریح و نشاط و شادی دارند. خانواده‌هایی که قادر به درک نیازها و تمایلات جوانان نیستند و به دور از هر گونه صمیمت با آنان برخورد می‌کنند، منتظر باشند که اگر زمینه لازم را برای شاد زیستن جوانان خود فراهم نکنند، آینده تلخی در انتظار جوانان آنان خواهد بود.
امروزه فشار کار والدین و بی‌حوصلگی آنان پس از فراغت از فعالیت‌های روزانه و نبود سرگرمی‌های مفرح سبب شده است که اعضای خانواده و به خصوص نوجوانان کمتر شادی کنند. این در حالی است که توجه به ایجاد شادی در بین اعضای خانواده می‌تواند مانع گرایش آنان به ناهنجارهای اجتماعی باشد. اغلب برنامه خاصی برای برگزاری جشن‌ها و مراسم شاد وجود ندارد و جشن‌ها مورد پسند و سلیقه اکثریت نو جوانان ایرانی نیست.
شاد بودن نیاز به فراهم کردن زمینه‌های خاصی همچون وسایل تفریحی و سرگرمی مناسب دارد، در حالی که مسوولان اقدامی در این خصوص انجام نمی‌دهند و همین عامل به افسردگی جوانان دامن می‌زند. نزدیک ۶۰ درصد جوانان ایران با مشکل برخوردار نبودن از طبیعت شادمانه زندگی در دوران نوجوانی مواجهند.
● ناگفتنی‌های نوجوانان
در سنین نوجوانی، فرزندتان با مسائلی روبه رو خواهد شد که تا آن زمان اصلا برایش مطرح نبوده و تجربه و اطلاعات کافی درباره آن ندارد. متاسفانه ماهیت این مسائل اغلب به گونه‌ای است که در خانواده‌های ایرانی درباره آنها کمتر صحبت می‌شود یا اصلا صحبت نمی‌شود. همراه با تغییرات جسمی دوره بلوغ نوجوانان در‌ ‌جست‌وجوی هویت خویش هستند و اگر نهادهای جامعه‌پذیری آنان مانند خانواده و آموزش و پرورش‌ ‌کارکرد خود را به درستی ایفا و بستر مناسب برای هویت بخشی به نوجوان مهیا کنند، فرد دچار بحران هویت نخواهد شد ولی هم اکنون به دلیل تفاوت‌های جدی بین دو نسل، تمام پل‌های موجود بین نوجوانان و‌ ‌والدین از بین رفته و گفت‌وگو و تفاهم بین آنان تضعیف شده است.
در مدارس‌ ‌ایران هم مبحث آموزش ضعیف است و به پرورش نوجوانان پرداخته نمی‌شود. با شرایط ذکر شده، نوجوان به گروه همسالان روی می‌آورد که معایب این رویکرد قبلا ذکر شد اما اکنون مشکل از این هم فراتر رفته و این گروه که قبلا قابل مشاهده بودند، بدلیل استفاده نوجوانان از اینترنت و گپ‌های اینترنتی، به گروه همسالان مجازی تبدیل شده است‌ ‌و نمی‌توان در این رابطه‌ها به صداقت و درستی طرفین اعتماد کرد. گرایش‌ ‌روزافزون به ارتباطات مجازی، نوجوانان را از دنیای واقعی به دنیای مجازی و هیجانی‌ ‌می‌کشاند، در حالی که در دنیای واقعی جامعه ایرانی جایی برای تخلیه این هیجانات اندیشیده نشده است.
متاسفانه به همان میزان که افراد وقت خود را برای روابط مجازی صرف می‌کنند، از تعامل آنان با دیگران در محیط کار و خانواده کاسته می‌شود و روابط‌ ‌مجازی و فاصله‌دار، آنها را آسیب‌پذیرتر می‌کند. نیم‌نگاهی به تحولات آرام جامعه ارتباطی که با ظهور مراکزی از جمله گیم نت‌ها، کافی نت‌ها، موبایل فروشی‌ها، فروشگاه‌های کامپیوتری و... اتفاق افتاده است، به اولیا و مربیان هشدار می‌دهد که خودتان را با شرایط جدید وفق دهید، سریع یاد بگیرید، زبان نوجوانتان را بفهمید، مطابق زمان فرزند تربیت کنید، درباره هدف‌های تربیتی و جهت‌های آن به تفاهم برسید و ناخواسته میدان را به نفع سلطه فرهنگی تربیتی غول‌های رسانه‌ای خالی نکنید

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد